ALZHEIMERCAFE en LOTGENOTENCONTACT
Veel mantelzorgers, partners van mensen met dementie, lopen tegen allerlei zaken aan, waar ze soms wanhopig van worden. Tevens raken ze op den duur door de intensieve zorg hun sociale contacten kwijt.
Alzheimercafé
Voor iedereen die met alzheimer of dementie in contact komt zijn er in het hele land de Alzheimercafé’s, zo ook iedere 2e dinsdag van de maand in Leek.
In De Schutse, op de dinsdagavond vanaf 19:00 uur tot 22:00 uur.
Het is een café, dat wil zeggen, men kan er terecht voor de gezelligheid, ’n gesprek, ’n drankje, voor ontmoeting met anderen en tevens voor informatie.
Want ieder keer is er een thema; door middel van een spreker, ’n film of ’n discussie wordt er aan de hand van dat thema gepraat en informatie gegeven door deskundigen en door gelijkgestemden.
De avonden zijn voor iedereen gratis toegankelijk, dus óók voor mensen die beginnen te dementeren.
Ook Zuidhorn kent een Alzheimercafe en af-en-toe wordt er een Alzheimercafé-on-tour georganiseerd in één van de grotere dorpen in het Westerwartier.
Lotgenotencontact
Voor partners van mensen met dementie of mantelzorgers worden er ook
Lotgenotencontacten georganiseerd. Hier kan men ervaringen, vragen of juist bepaalde oplossingen delen met anderen die in een vergelijkbare situatie zitten. Dit alles gebeurt onder deskundige leiding.
Voor inlichtingen kan men zich wenden tot het steunpunt mantelzorg in Dienstencentrum De Schutse. Tel. 0594-512334.
OMGAAN MET EEN DEMENTEREND FAMILIELID
Gespreksgroep voor familieleden en direct betrokkenen van dementerende ouderen. In zo'n gespreksgroep komt u zelf aan bod. Dat kan u net dat steuntje in de rug geven om de zorg langer vol te houden. Praten met andere mensen in dezelfde situatie geeft herkenning en erkenning.
LEVENSBOEK
In De Schutse worden cursussen Levensboek schrijven georganiseerd.
Een levensboek is een mooie manier om samen met iemand die aan
geheugenverlies lijdt herinneringen op te halen aan vroeger.
Door deze herinneringen vast te leggen middels foto’s, verhalen, plaatjes
e.d. wordt zo’n levensboek een belangrijk communicatiemiddel.
Het helpt de dementerende weer allerlei zaken van vroeger naar boven te halen.
Tevens is het een leuk tijdverdrijf èn het is een leuke manier om
een ander, bijvoorbeeld opa of oma, veel beter te leren kennen.
De Dementheek heeft enkele voorbeelden van Levensboeken ter inzage.
BEWEGEN VOOR OUDEREN
Een van de zaken die van belang zijn voor ouderen is de noodzaak tot bewegen.
Veel bewegen heeft bovendien een remmende werking op het ontstaan en de ontwikkeling van dementie.
Daarnaast is bewegen een belangrijk instrument tegen depressiviteit.
En ook de buitenlucht is een belangrijk middel in de strijd tegen depressiviteit; licht verdrijft somberte.
Vandaar dat het goed is om zo vaak mogelijk te gaan wandelen of fietsen (denk aan de mogelijkheid van een duofiets met trapondersteuning).
Daartoe is er ook een Bewegingstuin bij Vredewold, ten behoeve van ouderen en voor mensen met geestelijke en/of lichamelijke beperkingen.
In Dienstencentrum De Schutse zijn ook allerlei activiteiten voor ouderen ondergebracht.
Voor inlichtingen daaromtrent kunt u contact opnemen met De Schutse of raadpleegt u de Bijblijver.
Te denken valt aan biljart, sjoelen, bingo, jeu-de-boules, toneel, gymnastiek.
Na de zomer, eind septemer, wordt er ook jaarlijks in Leek een zogenaamde
Memory Walk georganiseerd.
Dit, om zowèl bewegen te promoten, als aandacht te vragen voor dementie
en tévens om geld in te zamelen voor het Alzheimercafé.
zie daarvoor ook: www.memorywalkleek.nl
OPEN INLOOP
Eind maart 2018 gaat in Leek de "Open inloop" van start voor mensen met geheugenproblemen. In de nieuwe open inloop "Het Borghuys" kan men van maandag tot donderdag van 9:30 uur tot 12:30 uur terecht voor een praatje, advies, 'n kopje koffie of een activiteit. Vanaf 1 april is hierin voortaan ook de dementheek gehuisvest: Van Panhuisstraat 16.
AKTIVITEITEN
Het kunnen uitvoeren van activiteiten hangt af van de fase van het ziekteproces waarin de dementerende zich bevindt. Eerder in deze cursus zijn de verschillende fasen van dementie en de gevolgen daarvan voor activiteiten aan de orde geweest. Het is dan ook belangrijk activiteiten te vinden, die de dementerende nog kan en die makkelijk tot een goed resultaat leiden. Het gaat er niet alleen om dat de handeling goed wordt uitgevoerd, maar er moet ook plezier aan beleefd worden. Bij matige dementie treedt vooral de verwarring op de voorgrond. Een gesprek voeren en uitvoeren van handelingen wordt moeilijker. Eenvoudige. handenarbeid of handwerken, het uitvoeren van wat huishoudelijk werk gaat vaak nog wel in deze fase.
Ernstig dementerenden vallen vaak terug op de eerste levensbehoeften als eten, drinken, warmte en rust. Contact via zintuigen is vaak nog wel mogelijk. Bijvoorbeeld tijdens het wassen laten ruiken aan zeep. De geur van wierook, speculaas en dergelijke, afhankelijk van de voorkeuren van de dementerende. Bij het activeren van zintuigen moet opgepast worden voor overprikkeling. Het iets laten ervaren door middel van ruiken, proeven horen zien en voelen, zal zich veelal beperken tot het moment waarop men daarmee bezig is.
Activiteiten kunnen een aanknopingspunt zijn voor een gesprek. Het bekijken van fotoalbums en platenboeken, een uitstapje, voorlezen uit de krant of een boek. Voor verzorgende is het vaak moeilijk om gesprekstof te vinden. Onderwerpen die over het algemeen wel aanslaan zijn: onder-
Werpen uit de plaatselijke krant, vroeger beroep, hobby’s, jaargetijde. In het boek: ‘Doet u mee?’ van Mary van den Berg en Han Diesfeldt (Intro, Nijkerk) staan suggesties voor gespreksonderwerpen.
Veel verzorgenden hebben er moeite mee om dementerende een activiteit te laten herhalen, maar dementerenden zelf ervaren dat niet zo. Het kan bijvoorbeeld goed werken om voetbalwedstrijden op te nemen voor iemand die van voetbal houdt. Ook al heeft de dementerende de wedstrijd al gezien, er wordt opnieuw bij het zien van de wedstrijd plezier aan beleefd.
Dementerende kunnen vastlopen in de uitvoering van activiteiten. Probeer te bekijken wat het probleem is en dit op te lossen. Het kan al helpen om de dementerende even op weg te helpen, of om attributen klaar te leggen. Het kan ook helpen om activiteiten op te splitsen in deelactiviteiten. Iemand die in het verleden bijvoorbeeld eigen kleding maakte kan vaak nog plezier beleven aan het aan elkaar zetten van lapjes.
Er zijn de afgelopen jaren hulpmiddelen bedacht voor allerlei dagelijkse verrichtingen. Zoals bijvoorbeeld elastische veters in schoenen zodat ze niet meer gestrikt hoeven te worden, zuignappen onder een bord, zodat het niet meer kan verschuiven. Op het gebied van gezelschapsspelen zijn de nodige aanpassingen te koop. Daarnaast kunnen gezelschapsspelen vereenvoudigd worden. Bij memorie kan bijvoorbeeld het aantal kaartjes worden verminderd, en de afbeeldingen die op elkaar lijken kunnen uit het spel gehaald worden.
Hieronder staat een aantal activiteitengebieden uitgewerkt.
Lezen
Bij lichte dementie is lezen vaak nog wel mogelijk maar er moet rekening worden gehouden met de volgende aspecten:
Het verhaal moet zich afspelen in dezelfde tijd en in chronologische volgorde
In het verhaal mogen niet teveel personen voorkomen (max.4)
Het taalgebruik moet eenvoudig zijn en de zinnen niet te lang
De inhoud moet herkenbaar zijn
Een niet te dik boek, met korte hoofdstukken verdient te voorkeur
Kijkboeken
In verdere stadia van het ziekteproces levert lezen over het algemeen teveel problemen op. Er kan dan wel overgeschakeld worden naar kijkboeken. De illustraties of foto’s dienen eenvoudig, helder en duidelijk te zijn. Geschikte onderwerpen voor kijkboeken zijn:
Boeken over de eigen woonplaats of streek of plaatsen waar men vroeger gewoond heeft
Boeken over het koningshuis
Boeken over hobby’s of sport (die de dementerende zelf beoefend heeft)
Natuur en kunstboeken
Boeken over steden en streken/landen waar men tijdens vroegere vakanties is geweest.
Voorlezen
Als lezen niet meer lukt, kan voorlezen een alternatief zijn. Iedere dag een stukje uit een boek of korte verhalen.
Kranten en tijdschriften
Het nieuws in de landelijke dag- en weekbladen staat ver af van de belangstelling. Nieuws uit regionale of lokale bladen sluit beter aan bij de interesse. Algemene tijdschriften zijn vaak minder actueel en de foto’s zijn veelal beter. Familieleden zijn nog wel eens geneigd hobby- of vakbladen op te zeggen, terwijl een blad wat jarenlang is gelezen, grote herkenning
Kan geven.
Audiovisuele middelen
Televisie, film, dia’s en video kunnen een plezierig tijdverdrijf zijn. Het volgen van bewegende beelden kan ook moeilijk zijn wanneer de dementerende nog probeert beeld, geluid en informatie te volgen. Natuurfilms scoren over het algemeen goed, omdat de beelden vaak rustig zijn en er bijna niet bij wordt gesproken. Dia’s kunnen aantrekkelijk zijn omdat de beelden net zolang stil gezet kunnen worden als wenselijk is. Er kunnen ook videobanden worden samengesteld met onderwerpen die de dementerende aanspreken.
Muziek
Muziek, inclusief liedjes biedt vaak erg veel aanknopingspunten. Het kan helpen bij het plaatsen van herinneringen. Het gevoelsleven blijft namelijk langer intact dan het geheugen. Muziek en gevoelens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Muziek kan ook dienen als bron van gespreksstof.
Gezelschapsspelen
Veel dementerende zullen goede herinneringen hebben aan het spelen van gezelschapsspelletjes. Deze kunnen een sfeer van gezelligheid en plezier oproepen. Bij licht dementerenden kunnen ze vaak op normale wijze worden gedaan, bij matig dementerenden moeten ze worden aangepast. en bij zwaar dementerenden zijn gezelschapspelen meestal niet meer mogelijk.
Aandachtspunten bij spelletjes
Zoek de spelletjes die de dementerende vroeger gedaan heeft
Winnen is niet belangrijk meer
Een ontspannen en prettige sfeer moet centraal staan
Gezelschapspelen kunnen aanleiding geven tot gesprek; leg het spel dan even stil
Het aanleren van nieuwe spelletjes is niet meer mogelijk
Hulpverlening
Bij de verschijnselen van dementie zal in de meeste gevallen het eerst de huisarts worden ingeschakeld. Deze kan doorverwijzen naar de afdeling ouderenzorg OGGz of bijvoorbeeld Team290. Daar werken onder meer een arts-geriater, een psycholoog, sociaal-psychiatrisch verpleegkundige en een maatschappelijk werkster. Zij geven begeleiding bij onder meer de omgangsvormen met dementerenden. De thuiszorg kan worden ingeschakeld ter ontlasting van de mantelzorg, om de dementerende te verzorgen en om ondersteuning te bieden.
Informatie en emotionele steun kan ook verkregen worden bij de Alzheimervereniging (Alzheimercafe’s) en het Steunpunt Mantelzorg. Zij organiseren onder andere cursussen en contactgroepen. Om de zorg als partner of verzorgende aan te kunnen kan opvang van de dementerende in dagbehandeling of dagverzorging gedurende een aantal dagen in de week uitkomst bieden.
Dagverzorging
Dagverzorging wordt in het verzorgingshuis gegeven. Er is persoonlijke aandacht en begeleiding en er worden ook activiteiten aangeboden. Er zijn kosten aan verbonden, onder andere voor de maaltijd en voor de vervoerskosten wordt een bijdrage gevraagd.
Dagbehandeling
Deze opvang vindt plaats in het verpleeghuis en is vooral bedoeld om te behandelen, te adviseren en te ondersteunen. Soms bestaat ook de mogelijkheid voor tijdelijke opname in verpleeg- of verzorgingshuizen. Dit kan nodig zijn bij ziekte van familie, bij vakantie of als de mantelzorger wat langer ontlast moet worden. Daarnaast zijn er experimenten in buurthuizen met opvangmogelijkheid, in verzorgings- en verpleeghuizen met nachtopvang. Er is in Nederland een aantal speciale woonvormen voor dementerende ouderen. Wanneer de zorg thuis niet meer mogelijk is, volgt meestal een opname, doorgaans in een verpleeghuis.